Hoe kunnen we boeren stimuleren om meer natuurinclusief te boeren? Dat was de vraag die Pieter van Beukering stelde in zijn reflectie. “Er is een enorme bak geld gereserveerd, maar aan welke knoppen moet je draaien?”
Als kersverse hoogleraar economie van het natuurlijk kapitaal aan de Vrije Universiteit kijkt Van Beukering naar de verbondenheid van de natuur en de economie, de waarde die de natuur ons geeft en de knoppen waaraan we kunnen draaien.
Op basis van onderzoek onderscheidde hij vijf factoren die van invloed kunnen zijn voor boeren om al dan niet met natuurinclusieve vormen van landbouw aan de slag te gaan: economische factoren, bedrijfskarakteristieken, de indruk die de boer heeft van agrarisch natuurbeheer, de karakteristieken van de boer en de sociale context.
“Er is een enorme roep om meer natuurinclusief te werken, maar tegelijk is de sociale context nu gespannen”, erkende Van Beukering, tevens portefeuillehouder economie van de Waddenacademie en hobbyboer.
Keuzekaart
Een studie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) geeft volgens hem goed inzicht in wat boeren beweegt. De deelnemers aan het onderzoek, 956 LTO-boeren die deels al natuurinclusief werken, is een menu (keuzekaart) met mogelijke financiële prikkels voorgelegd, bijvoorbeeld korting op bankrente en een meerprijs vanuit de markt.
“Daaruit blijkt dat boeren die al natuurinclusieve maatregelen nemen, bereid zijn om een stap verder te gaan”, aldus Van Beukering. Losse prikkels zijn minder effectief dan een combinatie van prikkels en de meeste boeren hebben er weinig vertrouwen in dat de consument meer wil gaan betalen.
Voor een duurzaam verdienmodel is het van belang dat de maatregelen van structurele aard zijn, stelde Van Beukering. “Maar juist die duurzaamheid van de maatregelen wordt door veel boeren in twijfel getrokken. Ze vrezen dat de subsidie over vijf jaar weer wordt ingetrokken.”
Diversiteit
Geld alleen is overigens niet voldoende, zo bleek ook uit het onderzoek. En de boer bestaat niet. Daarom is het van belang om aandacht te hebben voor de diversiteit in bijvoorbeeld bedrijfsvoering, overtuiging, motivatie en opleidingsniveau. “Er ligt nog een enorme missie om op agrarische scholen bewustzijn te creëren”, meent Van Beukering.
Dat is volgens hem de moeite waard. “Natuurinclusiviteit levert ook de samenleving veel op. Dat rechtvaardigt de transitie waarin we nu zitten.”