De afbeelding van de catdog liep als een rode draad door het vurige pleidooi voor een positievere benadering van de vraagstukken langs de kust van Jarno Rietema. “We hebben 3G – goede grond, geld en goede mensen. We kunnen langs de kust alles verbouwen en alles doen.” Maar stelde hij, dan moeten we wel het goede doen. Keuzes maken. “ Als je het ene wil, zit het andere eraan vast. Het is een catdog.”
Om boeren perspectief te bieden, moet de ‘oude gedachte’ van het vechten tegen de natuur worden losgelaten, aldus Rietema. Als voorbeeld keek hij naar Noordpolderzijl, waar al jaren tegen hoge kosten wordt gebaggerd om de haven bereikbaar te houden. Als je naar de kwelder kijkt, ziet je dat hij elk jaar groeit. We zitten in een slibrijk gebied. Heel mooi, zo’n authentieke haven, maar “hoe erg is het om ‘t Zielhoes een paar kilometer te verplaatsen?”
Ipon
Laat het oude denken gaan en benader uitdagingen positiever. Om zijn punt duidelijk te maken, vergeleek Rietema de omgang met gewasbeschermingsmiddelen met judoka Henk Grol. “We gaan naar 0-emmissie, uiteindelijk. Maar daar gaat het niet om. Henk Grol stond op de Olympische spelen in Tokyo, hij werd in 25 seconden van de mat geveegd. Dat hij daar stond was een grote prestaties, daar gaat een lange weg aan vooraf. Maar wat de meesten zich van hem zullen herinneren zijn die 25 seconden.” Kijk beter naar wat boeren al doen en wat ze al hebben bereikt en minder naar wat er niet lukt, of wat hen niet valt aan te rekenen, wilde Rietema ermee zeggen. Neem fosfaten. “Ook als boeren stoppen met alles wat ze doen, zullen die hier veel zijn.”
Perspectief
Wat is er nodig om te zorgen dat jonge boeren langs de Waddenkust perspectief houden. Rietema zou er geen 49 kantjes voor nodig hebben, zei hij met een verwijzing naar de recente perspectiefnota van minister Staghouwer. Het gebied zelf biedt voldoende perspectief. Naast de goede zavelgrond wijst hij ook op het klimaat en de beschikbaarheid van zoetwater, die volgens Rietema groot genoeg is. Het maakt dat eigenlijk alle teelten langs de Waddenkust mogelijk zijn. Voor de prijs die daarvoor kan worden gevraagd heeft hij een formule: ras x omgeving x management x maatschappij. Want, zo benadrukte hij, als de maatschappij onze producten niet meer wil, heeft dat consequenties.”
Om het boerenbedrijf te versterken, kan verder worden gekeken naar andere activiteiten. Zijn organisatie doet dan onder meer met de Route 2040. “Je weet dat de kostprijs van pootgoed de komende jaren omhoog gaat door de regels uit Brussels, je weet ook dat de klimaatverandering de oogstzekerheid zal beperken. Daarom is het goed om ook naar alternatieven te kijken. Rietema ziet het arsenaal bio-teelt niet vergroten. De vraag is te laag en de risico’s te groot, zag hij bij een collega die biologisch teelt en in een nat seizoen een oogst had die niet aan de norm voldoet.
Geen toerismetalent
De koppeling met de energietransitie biedt wat hem betreft meer perspectief. Nevenactiviteit zou ook fauna-, of preciezer nog predatorbeheer kunnen zijn en de al eerder op de dag genoemde bloemenstroken. Toerisme zou ook mogelijkheden kunnen bieden, maar dat moet je liggen. “Jullie zullen wel hebben gezien dat dat aan mij niet echt is besteed.” Wat voor hem nog een optie zou kunnen zijn, vertelde hij met een lach, is toch als beleidsmaker dat perspectief schetsen. Maar ook dat zou wel een catdog kunnen blijken te zijn.